Nieśmiałość czy mutyzm wybiórczy?

Każdemu dziecku zdarza się być nieśmiałym, wstydzić się i krępować w nowych sytuacjach, szczególnie przy obcych osobach.  Jest to zjawisko naturalne i rozwojowe.

Jednak gdy takie sytuacje powtarzają się często, dziecko nie odzywa się  lub mówi szeptem oraz obserwujemy u dziecka lęk, niepewność należy udać się do specjalisty (psycholog, logopeda).  Być może mamy do czynienia z mutyzmem wybiórczym (inaczej nazywanym mutyzmem selektywnym).

Wyniki badań z ostatnich lat wskazują, że mutyzm jest zaburzeniem mowy o podłożu lękowym. W starej, choć jeszcze obowiązującej do stycznia 2022 roku, klasyfikacji ICD 10, mutyzm występuje wśród zaburzeń funkcjonowania społecznego( F.94.0). Jednak w najnowszej wersji ( ICD 11) widnieje już w grupie:  „ Zaburzenia lęku  i zaburzenia związane ze strachem”.

Ta zmiana ma istotne znaczenie z uwag na przyczyny. Mutyzm wybiórczy ma u swojego źródła lęk  i tylko poprzez właściwe oddziaływania na dziecko można osiągnąć poprawę.

 U jakich dzieci najczęściej można zaobserwować  cechy mutyzmu?

  • szczególnie wrażliwych,
  • będących perfekcjonistami,
  • wyjątkowo uważnych i spostrzegawczych, szczególnie w interpretacji uczuć innych osób,
  • szczególnie wrażliwych na krytykę innych,
  • niechętnych wobec zmian i nowych wyzwań,
  • dużą uwagę przywiązujących do tego, jak są postrzegani przez innych,
  • w sytuacji domowej miewających potrzebę skupiania uwagi na sobie.

Objawy mutyzmu:

  • rozmawianie naturalnym głosem tylko z wybranymi osobami, najczęściej z bliskiego grona rodzinnego,
  • prowadzenie dialogu tylko w bezpiecznym, czyli znanym otoczeniu, miejscu,
  • spłycona mimika, brak kontaktu wzrokowego,
  • całkowite milczenie poza domem.

Sposoby na lęk:

  • metody relaksacyjne
  • ćwiczenia oddechowe
  • przytulenie się
  • trening asertywności
  • trening umiejętności społecznych
  • czytanie bajek terapeutycznych
  • psychoedukacja
  • stworzenie skali strachu
  • zastępowanie lęków pozytywnymi myślami
  • rysowanie swojego lęku
  • znalezienie kotwicy bezpieczeństwa, np. małej figurki czy pluszaka, który obroni dziecko przed lękiem
  • terapia psychologiczna
  • w zaawansowanych zaburzeniach lękowych farmakoterapia

  

ĆWICZENIE

Rozbijanie lęku

Narysuj lub bardzo dokładne wyobraź sobie swój lęk. Pomyśl jaki ma kolor, fakturę, kształt itd. Jeśli przybiera on formę np. potwora z wielkimi pazurami, wyobraź sobie, że masz pilniczek i możesz opiłować mu paznokcie, by nie drapały. Później możesz z nim porozmawiać i zapytaj co lubi, być może uwielbia bakłażany? Następnym razem, gdy się pojawi będziesz wiedział, co z nim zrobić.

 

RODZICU!

Gdy dziecko zmaga się z lękiem, by sobie z nim poradzić może wymagać pomocy osoby dorosłej. Lęki pojawiają się i znikają. Jednak gdy ich nasilenie jest zbyt silne lub czas trwania nadmiernie wydłużony, warto rozważyć konsultację ze specjalistą, a w razie potrzeby wdrożenie odpowiednich oddziaływań terapeutycznych.

Monika Anyszkiewcz - neurologopeda

 

Źródło:

psycholog-logopeda.org.pl

www.iwr.edu.pl