Nieśmiałość czy mutyzm wybiórczy?
-
w Artykuły
Każdemu dziecku zdarza się być nieśmiałym, wstydzić się i krępować w nowych sytuacjach, szczególnie przy obcych osobach. Jest to zjawisko naturalne i rozwojowe.
Jednak gdy takie sytuacje powtarzają się często, dziecko nie odzywa się lub mówi szeptem oraz obserwujemy u dziecka lęk, niepewność należy udać się do specjalisty (psycholog, logopeda). Być może mamy do czynienia z mutyzmem wybiórczym (inaczej nazywanym mutyzmem selektywnym).
Wyniki badań z ostatnich lat wskazują, że mutyzm jest zaburzeniem mowy o podłożu lękowym. W starej, choć jeszcze obowiązującej do stycznia 2022 roku, klasyfikacji ICD 10, mutyzm występuje wśród zaburzeń funkcjonowania społecznego( F.94.0). Jednak w najnowszej wersji ( ICD 11) widnieje już w grupie: „ Zaburzenia lęku i zaburzenia związane ze strachem”.
Ta zmiana ma istotne znaczenie z uwag na przyczyny. Mutyzm wybiórczy ma u swojego źródła lęk i tylko poprzez właściwe oddziaływania na dziecko można osiągnąć poprawę.
U jakich dzieci najczęściej można zaobserwować cechy mutyzmu?
- szczególnie wrażliwych,
- będących perfekcjonistami,
- wyjątkowo uważnych i spostrzegawczych, szczególnie w interpretacji uczuć innych osób,
- szczególnie wrażliwych na krytykę innych,
- niechętnych wobec zmian i nowych wyzwań,
- dużą uwagę przywiązujących do tego, jak są postrzegani przez innych,
- w sytuacji domowej miewających potrzebę skupiania uwagi na sobie.
Objawy mutyzmu:
- rozmawianie naturalnym głosem tylko z wybranymi osobami, najczęściej z bliskiego grona rodzinnego,
- prowadzenie dialogu tylko w bezpiecznym, czyli znanym otoczeniu, miejscu,
- spłycona mimika, brak kontaktu wzrokowego,
- całkowite milczenie poza domem.
Sposoby na lęk:
- metody relaksacyjne
- ćwiczenia oddechowe
- przytulenie się
- trening asertywności
- trening umiejętności społecznych
- czytanie bajek terapeutycznych
- psychoedukacja
- stworzenie skali strachu
- zastępowanie lęków pozytywnymi myślami
- rysowanie swojego lęku
- znalezienie kotwicy bezpieczeństwa, np. małej figurki czy pluszaka, który obroni dziecko przed lękiem
- terapia psychologiczna
- w zaawansowanych zaburzeniach lękowych farmakoterapia
ĆWICZENIE
Rozbijanie lęku
Narysuj lub bardzo dokładne wyobraź sobie swój lęk. Pomyśl jaki ma kolor, fakturę, kształt itd. Jeśli przybiera on formę np. potwora z wielkimi pazurami, wyobraź sobie, że masz pilniczek i możesz opiłować mu paznokcie, by nie drapały. Później możesz z nim porozmawiać i zapytaj co lubi, być może uwielbia bakłażany? Następnym razem, gdy się pojawi będziesz wiedział, co z nim zrobić.
RODZICU!
Gdy dziecko zmaga się z lękiem, by sobie z nim poradzić może wymagać pomocy osoby dorosłej. Lęki pojawiają się i znikają. Jednak gdy ich nasilenie jest zbyt silne lub czas trwania nadmiernie wydłużony, warto rozważyć konsultację ze specjalistą, a w razie potrzeby wdrożenie odpowiednich oddziaływań terapeutycznych.
Monika Anyszkiewcz - neurologopeda
Źródło: